خون دماغ یکی از مشکلات شایعی است که ممکن است در هر سنی رخ دهد. این وضعیت معمولاً ترسناک به نظر می رسد ، اما در بیشتر موارد جدی نیست و می توان به راحتی آن را کنترل کرد. خون دماغ به دو نوع قدامی و خلفی تقسیم می شود که در ادامه این مقاله از دکتر امید ابراهیمی ، جراح بینی خوب در تهران به توضیح هرکدام از انواع خونریزی از بینی و همچنین روش های درمان آن ها می پردازیم.
انواع خون دماغ
خون دماغ قدامی : این نوع خونریزی از قسمت جلویی بینی و معمولاً از رگ های کوچک دیواره بینی رخ می دهد. این نوع خونریزی از دماغ شایع تر بوده و به راحتی می توان آن را در خانه کنترل کرد.
خون دماغ خلفی : این نوع خونریزی از قسمت پشتی بینی و از رگ های بزرگتر و عمیق تر بینی است. خونریزی از بینی خلفی کمتر شایع است ولی معمولاً شدیدتر بوده و ممکن است نیاز به مداخله یک جراح و متخصص گوش و حلق و بینی باتجربه در تهران داشته باشد.
علل ایجاد خونریزی دماغ
خون دماغ می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که به دو دسته علل موضعی وسیستمیک تقسیم می شوند.
علل موضعی :
- ضربه به بینی یا صورت
- خشکی و تحریک مخاط بینی به خصوص در هوای خشک یا فصول سرد
- خارش و خاراندن داخل بینی
- عفونت های بینی و سینوس ها
- انحراف تیغه بینی نیز از علل موضعی خون دماغ می باشد.
- استفاده بیش از حد از اسپری های بینی
علل سیستمیک :
- اختلالات انعقادی خون
- مصرف داروهای رقیق کننده خون (مانند آسپرین و وارفارین)
- بیماری های کبدی
- فشار خون بالا
- بیماری های عروقی
- کمبود ویتامین C و K
اقدامات اولیه درمان خون دماغ
برای درمان خون دماغ ، ابتدا باید در حالت صاف بنشینید و سر خود را کمی به جلو خم کنید. این کار از ورود خون به گلو جلوگیری می کند و خطر بلع خون و ایجاد حالت تهوع را کاهش می دهد. سپس با انگشتان خود ، قسمت نرم بینی را به آرامی فشار دهید و این حالت را به مدت 5 تا 10 دقیقه حفظ کنید. این فشار به مسدود شدن رگ های خونی و قطع خونریزی از دماغ کمک بسزایی می کند. در این مدت ، بهتر است از طریق دهان نفس بکشید و به بینی فشار بیشتری وارد نکنید.
یکی دیگر از راه های موثر در قطع خون دماغ ، استفاده از کمپرس سرد است. یک کیسه یخ یا پارچه سرد را روی پل بینی و پشت گردن قرار دهید. سرمای موضعی باعث تنگ شدن عروق خونی و کاهش جریان خون به ناحیه بینی می شود و به قطع سریع تر خون دماغ کمک می کند. همچنین بهتر است از دراز کشیدن و خم کردن سر به عقب خودداری کنید ، زیرا این کار می تواند خون را به گلو و معده هدایت کند و حالت تهوع و استفراغ ایجاد کند. رعایت این اقدامات ساده در بیشتر موارد می تواند خون دماغ را به سرعت متوقف کند.
اقدامات پزشکی درمان خونریزی از دماغ
در مواردی که خون دماغ با اقدامات اولیه متوقف نشود ، متدهای پزشکی به کار گرفته می شوند. یکی از این تکنیک ها استفاده از داروهای بندآورنده خون است که به صورت موضعی یا خوراکی تجویز می شوند و به لخته شدن خون و توقف خونریزی کمک شایانی می کنند. در موارد شدیدتر ، جراح بینی ماهر در تهران ممکن است از تامپون بینی استفاده کند. تامپون بینی نوعی پانسمان مخصوص است که در داخل بینی قرار می گیرد و با ایجاد فشار مستقیم به محل خون دماغ ، به کنترل آن کمک می کند.
در صورت تداوم خونریزی ، یا عود مکرر خون دماغ ، روش های پیشرفته تری همانند سوزاندن رگ های خونی (Cauterization) و بستن رگ های خونی (Embolization) به کار می روند. در شیوه سوزاندن رگ ها، از دستگاه الکتریکی یا مواد شیمیایی خاصی برای بستن رگ های آسیب دیده استفاده می شود. در روش بستن رگ های خونی ، با استفاده از تکنیک های تخصصی ، جریان خون به رگ های مشکل دار مسدود می شود. این روش ها معمولاً در مواردی که سایر درمان ها مؤثر نباشند یا خونریزی شدید باشد ، توسط متخصص انجام می شوند.
پیشگیری از خون دماغ
برای پیشگیری از خونریزی بینی ، یکی از مهم ترین اقدامات مرطوب نگه داشتن هوای محیط است. استفاده از دستگاه بخور می تواند رطوبت لازم را در فضا تأمین کرده و از خشک شدن مخاط بینی جلوگیری کند. همچنین ، استفاده از پمادهای مرطوب کننده داخل بینی به ویژه در فصول سرد سال که هوای خشک بیشتر شایع است ، می تواند مفید باشد. پرهیز از دستکاری و تحریک بینی نیز به عنوان یک اقدام پیشگیرانه توصیه می شود ، چرا که این کار می تواند به آسیب دیدن رگ های خونی حساس داخل بینی و خونریزی منجر شود.
علاوه بر این ، کنترل فشار خون و درمان به موقع بیماری های زمینه ای ، نقش مهمی در جلوگیری از بروز خون دماغ دارد. فشار خون بالا می تواند به پاره شدن مویرگ های ظریف بینی منجر شود ، به همین دلیل نظارت بر وضعیت فشار خون ضروری است. همچنین ، مصرف کافی ویتامین ها و مواد معدنی ، به ویژه ویتامین C و K و مواد مغذی مؤثر در سلامت رگ های خونی ، می تواند به تقویت دیواره مویرگ ها و کاهش احتمال خونریزی بینی کمک کند. رعایت این نکات ساده می تواند تا حد زیادی از بروز این مشکل جلوگیری کند.
نتیجه گیری
خون دماغ اگرچه ممکن است در نگاه اول نگران کننده باشد ، اما در بیشتر موارد قابل مدیریت است. آگاهی از علل و متدهای درمان آن می تواند به کاهش نگرانی ها و جلوگیری از بروز مجدد آن کمک کند. در موارد رخداد خونریزی از دماغ شدید یا مکرر ، بهتر است به متخصص گوش و حلق و بینی خوب در تهران مراجعه شود تا علت اصلی آن بررسی و درمان مناسب صورت گیرد.
